LỄ TẾ CÔ HỒN LÀNG TRÚC LÂM Ở HUẾ. Thi Sơn - Phan Văn Thảo.

  Chúng tôi vốn là những người xa quê đã nhiều năm. Trong dịp Festival Huế 2012, chúng tôi muốn trở về trước hết để thăm quê sau đó dự Festival, nhưng khi trở về quê sớm hơn so với dự định mới thấy cái  nét độc đáo trong ngày hội tế Cô hồn của làng tôi.

   Hôm ấy là buổi sáng ngày 7-3 năm Nhâm Thìn tức là ngày 28/3/2012, bà con dân làng đang tổ chức Lễ hội tế Âm linh Cô hồn, một lễ hội cổ xưa mang tính chất truyền thống mà ít nơi nào có được đã được duy trì hàng trăm năm nay. Ghé thăm một số nhà người quen, chúng tôi thấy ai ai cũng bận rộn cho việc chế biến các nông sản của mình thành những món ăn truyền thống để dâng tế Cô hồn vào buổi chiều. Họ cho biết: các Âm linh Cô hồn đang được thờ trên núi Bắp rất linh thiêng, vì vậy các sản phẩm họ chế biến phải sạch sẽ, tinh khiết, đặc biệt không được nếm thử và phải được đựng trong các mâm hoặc rổ mới. Khoảng hơn 9 giờ sáng cho đến hơn 13 giờ, trước ba áng thờ và 5 chiếc kệ xây bằng xi măng có diện tích khoảng 100 mét vuông được chưng bày gần 1000 mâm lễ vật gồm rất nhiều chủng loại để chồng lên nhau được đánh dấu bằng tấm bìa mang tên chủ nhân mâm cổ. Chúng tôi thấy đa phần là các loại bánh mặn và ngọt, xôi chè, thịt gà, thịt vịt, trái cây, các loại nông sản, hương hoa, trầm, khoảng 3 mét khối các loại giấy cúng và 14 con heo đã được quay chín, một số bánh ngọt, các sản phẩm truyền thống ở các tỉnh bạn đã được bà ở xa quê con gởi qua đường bưu điện làm cho chúng tôi rất cảm động.

  Theo báo Xã hội – Dân Trí, ngoài việc đăng tải lên mạng Internet chùm ảnh về hoạt động lễ tế Cô hồn của làng chúng tôi, tờ báo còn nhận định như sau: Lễ tế cô hồn làng Trúc Lâm theo các nhà nghiên cứu ở Huế, thuộc vào dạng lớn nhất về quy mô người tham dự cũng như lễ vật. Ngoài ra, Báo Sài Gòn Giải phóng Online, Trang báo Phật giáo, Báo Kinh tế Xã hội, trang Dư địa chí Thừa Thiên Huế và VISTA Hiệp hội lữ hành Việt Nam đã đưa Lễ tế Cô hồn làng Trúc Lâm vào Danh mục Lễ hội của cả nước, đó là niềm vinh dự và tự hào của bà con dân làng.

   Thật vậy, theo các nhà nghiên cứu ở Huế và các cụ lớn tuổi trong làng: Lễ tế cô hồn làng Trúc Lâm đã có rất lâu đời, có thể đã trải qua hàng trăm năm, cứ đến ngày mồng 07 tháng 03 âm lịch hằng năm, bà con chúng ta, nhà nhà chúng ta lại náo nức chuẩn bị lễ vật một cách trang trọng, tinh tấn, chứa đựng cả tấm lòng thành của mình trong lễ vật để dâng tế âm linh cô hồn với niềm tin: thần linh và các âm linh cô hồn sẽ phù hộ cho dân làng được an cư lạc nghiệp, cầu cho mưa thuận gió hòa, được mùa, no cơm ấm áo, không có chiến tranh... là dịp để dân làng tỏ lòng tôn kính và biết ơn các vị thần linh, trưng tiến quý ngài Khai canh, các vị tiền nhân lập làng khai ấp, chư vị tổ tiên, nguyện cầu chư vị vong linh cô hồn, các anh hùng liệt sĩ, các chiến sĩ trận vong, các nạn nhân chiến tranh, những người thất mộ, những người chết vì tai nạn, những người chết vì tất cả các biến cố: vì súng, đạn, gươm, dao, chết vì thiên tai, các oan hồn uổng tử, chết vì trầm thủy, vì hỏa thiêu, vì bão lụt, vì đói cơm do mất mùa, vì dịch bệnh,...đồng lai phối hưởng, nguyện cầu Cửu u thập loại chi trung tất ly khổ hải.

   Tinh thần đoàn kết của dân tộc ta là phẩm chất cao quý đã được chứng minh bằng sự phát triển của lịch sử qua quá trinh dựng nước và giữ nước của ông cha ta. Lễ tế Cô hồn là sự thể hiện tinh thần đoàn kết ấy, một nét văn hóa độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc của người Việt Nam thể hiện cử chỉ nhân văn: uống nước nhớ nguồn, bộc lộ tính đoàn kết, thân ái, gần gũi, chung tay góp sức xây dựng khối đoàn kết cộng đồng trong làng, giữa các họ tộc, các xóm, các tổ. Mặt khác, hưởng ứng Năm Du lịch quốc gia duyên hải Bắc Trung bộ và Festival Huế 2012, làng đang tổ chức lễ hội ngày càng tốt hơn, hoành tráng hơn nhằm phát huy và bảo tồn lễ hội truyền thống của dân tộc, tôn vinh nền nông nghiệp của nước nhà thông qua các sản phẩm tự chế biến, thể hiện lòng tri ân đối với các bậc tiền nhân, thành tâm cầu mong âm siêu dương thái, âm linh cô hồn và thập loại chúng sanh phò trợ cho dân làng được bình an, ấm no hạnh phúc, mùa màng bội thu như những cơn mưa mang nước đến cho đất đai, để cho con người có cuộc sống sung mãn.

   Năm nào cũng vậy, bà con ở nước ngoài, ở các tỉnh trong cả nước, bà con nội ngoại gần xa, dâu rể, bạn bè thân hữu từ mọi miền đã thành tâm về quê mang theo lễ vật, người nhiều kẻ ít, tấp nập, đổ về tham dự lễ hội rất đông, tạo nên không khí háo hức, vui mừng và cũng là dịp hội ngộ đượm tình quê hương khi những người con đang ở xa quê hương trở về với cội nguồn nhân ái. Nhiều du khách có dịp đến đây đã cảm nhận được cái nét đẹp của lễ hội, đặc biệt, họ nhận ra và cảm phục sự thể hiện tinh thần đoàn kết, thân tình, gần gũi, hiếu khách và lòng thành tâm đến tột bậc của dân làng.

Lễ hội tế âm linh cô hồn hàng năm đã mang đến cho bạn bè gần xa cái nhìn tổng thể về văn hóa dân tộc, lễ hội đã góp phần làm phong phú thêm di sản văn hóa nghệ thuật của cộng đồng các dân tộc. Việc tổ chức lễ hội Cô hồn hàng năm không chỉ để duy trì và phát huy những giá trị văn hóa phi vật thể mà còn góp phần giới thiệu, quảng bá đến du khách trong và ngoài nước nét văn hóa đặc sắc của nhân dân tỉnh nhà nói chung và văn hóa cộng đồng của làng Trúc Lâm nói riêng. Những giá trị văn hóa của dân tộc sẽ góp phần cho sự phát triển bền vững quê hương, đất nước.

   Lễ hội đã để lại cho chúng tôi những cảm xúc rộn ràng khó tả về tấm lòng của người dân Trúc Lâm với tiên tổ và những người đã khuất núi.

                     Tháng 3 năm 2012 – Thi Sơn – Phan Văn Thảo.